“Yarın sabah 7’de burada ol, hemen yola çıkacağız” dediklerinde, yolculuğa katılmak için henüz karar bile vermemiştim. İstanbul’a gelen Viking gemisini duymuş, merak edip görmeye gitmiştim. Gemi dört yıldır Baltık Denizi, İngiltere, Fransa ve bütün kuzey Akdeniz’i dolaşmış ve İstanbul’a Kalamış marinasına gelmişti. İlgilendiğimi görünce, ekipte dört kişi kaldıklarını, bir kişiye daha ihtiyaçları olduğunu söyleyip onlara katılmamı teklif ettiler. Yaz başı, bir Perşembe sabahı, saat 10 sularında Kızkulesi’ni arkamızda bırakmıştık bile. Boğazın şiddetli akıntılarına karşı gemideki yandan sarkıtmalı küçük motoru kullanıyor; o da yetmeyince küreklere asılıyoruz. Normalde motor yalnız liman girişçıkışlarında ve acil durumlarda gerekiyormuş, ama ne rüzgar yelken

açmaya elverişli ne de yalnız kürekler yeterli. Boğazda akıntılar şiddetlendikçe kaptanımız Fredrik Koivusalo’nun talimatlarıyla akıntının daha az olduğu karşı kıyıya kürek çekiyor ve bu şekilde bir Asya bir Avrupa gidip geliyoruz.

İstinye’ye vardığımızda saat artık öğleden sonra 2 olmuş ve günün ilk yemek molasını hak etmiştik. Günlük rutine göre öğle yemekleri salata ile geçiştiriliyor, varsa hafif bir beyaz şarap buna eşlik ediyor. Tekrar yola çıktığımızda hedefimiz, geceyi geçirmeyi planladığımız Poyrazköy. Fakat bir süre yol aldıktan sonra  sadece akıntılarla  değil  Boğazın

öğleden sonra kuzeyden esen rüzgarıyla da boğuştuğumuzu anlayınca küçük, korunaklı bir koyda demirleyip akşamı beklemeye karar veriyoruz. Poyrazköy limanına girdiğimizde saat akşam 8 buçuğu gösteriyor. Boğazı geçmemiz bütün bir gün sürmüş.

Birisi bana, bir gün boğazı kürek çekerek geçeceğimi; hem de 9. yüzyıl modeli bir Viking gemisiyle bu işi yapacağımı söyleseydi herhalde çok gülerdim. Aslında gemimize tekne demeyi daha uygun buluyorum.  Zira  boyu 12 m,  genişliği   3 m;  üstelik  kapalı  bir  kabin  ya  da

 kamarası yok. 1976 yılında Finlandiya körfezindeki Lapuri adasının yakınında bulunan bin yıllık batık bir geminin kopyası bizimki. Adı “Heimlösa Rus”. Evsiz-yurtsuz Rus anlamına geliyor. Kadim zamanlarda Araplar, Vikinglere “Rus” derlermiş...

Bizim tekne, bu akıl almaz projenin ikinci gemisi. “Rus” adındaki ilk gemi Letonya açıklarında batınca bu ikincisini yapmışlar. İşin asıl ilginç yanıysa, Vikingler 9. yüzyılda bu gemilerden yüzlercesi ile gelip İstanbul’u iki defa kuşatmışlar. Tabii, bizim Heimlösa Rus’un böyle bir niyeti yok!

Güzel ve hakedilmiş bir uykudan sonra sabah limanda kahve kaynatıp sıkı bir kahvaltı ediyoruz. Hava çok durgun ve kapalı. Bugünkü hedefimiz Şile’ye, ormanlarla kaplı kıyı şeridini seyrederek, yunusların eşliğinde, önemli bir sorun yaşamadan ulaşıyoruz. Akşam gemimizin taştan yapılmış ocağında kızarttığımız istavritleri afiyetle yiyip enerji depolarken gezi hakkında konuşuyoruz.

Bodrum’dan 1 Mayıs’ta yola çıkan ekip, iki hafta süren bir yolculuğun sonunda vardığı İstanbul’da, üç elemanını benim de dahil olduğum yeni üç kişiyle değiştirip Karadeniz kıyısı boyunca doğuya doğru ilerliyordu. Projenin hedefi, İnebolu’ya kadar Türkiye kıyılarından yol almak ve tekrar ekip değişikliği yaptıktan sonra Karadeniz’i ortadan kuzeye doğru geçip Ukrayna’da Yalta Limanı’na varmak, oradan da  Azak Denizi’nden Rusya’nın

 Kostov kentine ulaşmak. Kışın Rusya’da kalacak gemiyle, gelecek bahar kanallar yoluyla kuzeye çıkılacak; en sonunda da yolculuğun başlangıç noktası olan Finlandiya’ya dönülüp proje tamamlanacak. Niye özellikle bu rota diye soracak olursanız; amaç, Vikingler’in İstanbul’a kadar gelip Karadeniz üzerinden süren, daha önce sözünü ettiğim uzun yolculuklarının bin yıl sonra tekrarlanması. Üstelik, neredeyse benzer koşullarla... Bu yüzden gezi, arkeolojik bir önem taşıyor.

Üçüncü gün yolumuz uzun: Şile’den Kefken’e kadar gideceğiz. Şafakla birlikte, saat 6’da yoldayız. Kapalı hava öğlene doğru açıyor. Biz de bunu firsat bilerek dünden tuzladığımız istavritleri iplere gererek güneşe doğru asıyoruz. Gün oldukça sakin devam ederken, kıyıyı bile zar zor seçebildiğimiz bir yerde, birden birkaç eşek arısı musallat oluyor. Sadece birkaç tane derken gittikçe kalabalıklaşıyorlar ve bir anda sayıları yüzleri, belki binleri buluyor. Ekibin İsveçli üyesi Jan, katran yakıp dumanıyla arıları kovymak istiyor ama neredeyse biz boğulacağız. Sonunda başka çare olmadığını anlayınca yapılmaması gerekeni yapıp bir katliama girişiyoruz. Biz birkaç yarayla kurtulurken onlar yüzlerce ölü vererek pes ediyorlar.

Gemi Fin gemisi olmasına rağmen mürettebatta farklı ülkelerden insanlar da oluyor. Yolculuğun bu bölümünde, kaptan Frednik Koivusalo Finli ve esasen radyolog doktor. İsveçli Jan Mellning, ülkesinde tarihi gemi restorasyonu yapıyor. Atso Leikas da Finli bir gemi yapımcısı ve tamircisi. Ekipte Türkiye’yi temsilen yalnız değilim: Kemal Saatçi, Kuşadası marinasında çalışıyor ve Vikinglerimizle oradan tanışıyor. Ne yazık ki, yarın sabah Kefken’den ayrılıp işine dönmesi gerekiyor. Proje tamamen gönüllü katılımlarla gerçekleşiyor.

Dördüncü gün yolculuğumuzun en uzun mesafesini kat edeceğiz. Niyetimiz Kefken’den yola çıkıp Akçakoca’ya uğramadan, doğrudan Karadeniz Ereğlisi’ne varmak. Toplam 60 mil ediyor. Sabah hava kapalı ve rüzgarlı. Denize çıkmadan önce en büyük korkum, -fırtınaları saymazsak- deniz tutmasıydı; bugüne kadar hiç sorun yaşamadım, ama bugün dalgalar hayli ürkütücü. Havanın kapalı olması ise tam bir korku filmi atmosferi yaratıyor. Midem sabahleyin oldukça fena durumdaydı. Biraz sabır, biraz sabır diyerek öğleyi getirince ve hava açınca, kendime gelir gibi oluyorum.

Karadeniz Ereğlisi’ne yola çıktıktan ondört saat sonra akşam karanlığında varıyoruz. Yöre halkı tarafından çok sıcak karşılanıyoruz; herkes ilgili ve bizi rahat ettirmek için ellerinden geleni yapıyorlar. O akşam balık eşliğinde rakılar içiliyor.

Ereğli’de ekibe iki yeni üye katılıyor; ikisi de Finlandiyalı: Marja-Ritta Topçu ve Seppo Suhonen. Marja-Ritta müzisyen ve sayesinde bundan sonra gemimizde gerçek Viking müziği dinleyeceğiz.

Ertesi sabah yüzüme düşen yağmur damlalarıyla uyanıyorum. Bugün Jan’ın son günü ve onu Zonguldak’ta bırakmamız gerekiyor. Dalgalar insanı ürkütecek boyutlarda olmasına rağmen kaptanımızı sevindiriyor; çünkü rüzgar lodos. Aslında bu mevsimde buralarda lodosa pek rastlanmazmış. Ama şansımız uzun sürmüyor; Zonguldak’ta girdiğimiz limandan, bu defa da fırtına yüzünden çıkamıyoruz. Dalgalar karşımızdan öyle şiddetli geliyor ki, burnumuzu dışarı çıkarmamıza müsaade etmiyor. Kaçırdığımız her dakika için kaptan bize ve sağa sola bağırıyor. Sonunda limandan çıkmayı başarıyoruz.

Bundan sonraki hedef, geceyi geçireceğimiz Amasra. Uzun ve yorucu bir günün sonunda gece 10 buçuk sularında Amasra limanına giriyoruz. Gemimizi limana çektikten sonra kısa bir şehir turu yapıyoruz. Bu kısa gezi sırasında bile Amasra’nın çekiciliğine kapılıyoruz ve orada bir gün daha geçirmeye karar veriyoruz.

Ertesi sabah kahvaltıdan sonra şehri ve çevresini gezmeye çıkıyoruz. Amasra’nın gördüğüm en güzel ilçelerden biri olduğu düşünüyorum.

Kaptan ve Marja-Ritta Amasra Lisesi’ne davet ediliyorlar. Öğrencilere gemi ve Vikingler üstüne İngilizce bir dersin ardından ekip sınıfla birlikte gemiye geliyor. Bu ziyaret, çocukların İngilizce pratik yapmaları için de çok iyi bir fırsat tabii... Marja-Ritta da yanındaki Vikinglere özgü müzik aletlerini göstermekten keyif alıyor. Sahilde akşam yemeğimizi hazırlarken herkes bizimle ilgili. Meraklı bakışlar arasında Türk olduğum anlaşılınca soru yağmuruna tutuluyorum; nerede yatıp kalkıyoruz, gemideki postlar ne postu, yağmurda ıslanmıyor muyuz, üşümüyor muyuz, tuvalet ihtiyacımızı nasıl karşılıyoruz, biz deli miyiz...

Gerçekten de en çok sorulan sorulardan biri nerede nasıl yattığımız idi. Gemide daha önce bahsettiğim gibi kamara yok. Önünde ve ardında birer kişilik boş yer ve iki yanında 25-30 cm genişliğinde boydan boya bank var. Bunların üzerine, kuzeyde soğuk iklimlerde yaşayan elk geyiğinin postlarını serip onların üzerinde uyku tulumlarımız içinde uyuyorduk. Belki inanmayacaksınız ama, uzun süredir en rahat uykumu bu yolculuk sırasında, o bankın üzerinde uyudum.

İşte sekizinci gün de geldi ve yine yoldayız. Kaptanımız, sahil boyunca, Karadeniz’in tam korunaklı üç doğal limanından biri olan Gidenos (Sütlüce) koyunu arıyor. Sonunda birbirine benzeyen kayalıklar arasında girişi buluyor ve koya giriyoruz girmesine ama, çıkmak o kadar kolay olmuyor. Yeniden yola çıkarken dalgalar öyle güçlü ki, başka bir teknenin yardımına ihtiyaç duyuyoruz. Zorlu bir yolculuğun ardından, akşam hava kararırken Cide’ye varıyoruz.

Heimlösa Rus, tamamen kaptanımız Frednik tarafından yapılmış. Tahtaları Finlandiya’daki ormanlardan kendi sağlamış; üstünde yattığımız geyik postlarını kendi avladığı geyiklerden hazırlamış; ipleri at kılından kendi örmüş. Kap-kacaklar tahtadan, her şey orjinaline uygun şekilde hazırlanmış. Ancak, Heimlösa Rus’u gören deneyimli balıkçılar, yaptığımız işin pek akıl karı olmadığını, bu tekneye fazla güvenilemeyeceğini söylüyorlar. Oysa bizimle gelselerdi, düşünceleri hemen değişirdi. O kadar dalga yedik, ama geminin denizden yalnızca 30 cm yüksekliği olan en alçak kısımlarından bile içeri bir damla su girmedi. İnsan kendini bu gemide okyanusta bir ceviz kabuğundaymış gibi hissediyor.

Artık benim ve Marja-Ritta’nın gemideki son günü. Hedef İnebolu. Onlar orada gerekli bürokratik işlemleri hallettikten sonra Ukrayna’ya devam edecekler. Benim vize almak için vaktim ve param olmadığından, ne yazık ki, İnebolu’da gezimi noktalıyorum.

Yolculuk boyunca, özlediğim birkaç şey vardı sadece. Bunlardan en önemlisi rakı kokmayan bardaklardı. Bardaklarımız tahtadan olduğu için ilk içilen rakının anason kokusu iyice içine işlemişti ve bundan sonra bir türlü bu kokudan kurtulamamıştık. Her içtiğimiz şey aynı tattaydı. Benzer durum, çorbamız için de geçerliydi. Nedense her yaptığımız çorbanın, domates olsun, sebze olsun, rengi ve tadı aynıydı. Bunun nedenini bir türlü çözemedim.

When they told me to be there at seven o’clock the next morning and that they would set sail immediately, I had not actually made up my mind to go with them. I had heard that a Viking ship had come to Istanbul and gone to see it out of curiosity. 

For the past four years the ship had been at sea, sailing through the Baltic and across the North Sea to England, from there to France, and along the northern Mediterranean coast, finally arriving at Kalamış Marina in Istanbul. When the crew saw I was interested, they told me that they were down to four people and needed one crew member. Would I join them?

At ten o’clock that Thursday in early summer we had already sailed past Kızkulesi Tower at the southern mouth of the Bosphorus. In the powerful currents of the strait we had to use the

small outboard engine to make headway, and when that proved inadequate get out the oars. Normally the engine was only kept for getting in and out of harbor and for emergencies, but now there was not enough wind to   use  the  sails   and

rowing alone was impossible against the currents. Whenever the current became too strong our captain Fredrik Koivusalo instructed us to row towards the opposite shore, and in this way we zigzagged between Asia and Europe.

At two o’clock we arrived at İstinye, halfway up the Bosphorus on the European shore, and had earned the first meal of the day. The daily routine was a lunch of salad, accompanied - when we had it - by a light white wine.

We set out again, our goal being to reachPoyrazköy, where we would spend the night. But a north wind was now blowing, and combined with the currents all our efforts were in vain. We anchored in a small sheltered bay and resolved to wait there until the wind dropped. We set out again in the late afternoon and it was eight thirty when we arrived in Poyrazköy harbour at the northern end of the Bosphorus. It had taken an entire day to navigate the strait.

If someone had told me that I would spend a day rowing up the Bosphorus in a replica of a 9th century Viking ship, I would probably have laughed. What we called a ship was actually only a tiny open boat, 12 meters in length and 3 meters wide. She was a copy of a one thousand year old wreck discovered near the island of Lapuri in the Gulf of Finland in 1976. Its name was Heimlösa Rus, meaning ‘the homeless Russian; since at that time the Arabs had referred to the Vikings as Russians.

Our boat was the second to have been built as apart of this incredible project. The first, named Rus, had sunk off Lithuania, and this was the second attempt. But what was really fascinating was that in the 9th century the Vikings had sailed to Istanbul in hundreds of such ships and besieged the city twice. Of course the Heimlösa Rus had no such intention!

After a deep and much deserved sleep we boiled up some coffee and ate a good breakfast before leaving harbor. The weather was windless and cloudy. Today we aimed to reach Şile on the Black Sea coast. Watching the forested shore and in the company of dolphins, we reached this small fishing port without any serious difficulty. That evening we fried horse mackerel on our stone hearth and as we ate with relish, replenishing our store of energy ready for the next day, we discussed the journey.

The Heimlösa Rus had set out from Bodrum at the south­east extremity of the Aegean on 1st of May and arrived in Istanbul two weeks later. There three of the crew members had left to be replaced by myself and two others. The next stage in the journey was to follow the Turkish Black Sea coast to Inebolu. After that the ship would sail due north across the Black Sea to the Ukrainian port of Yalta, and from then through the Sea of Azov to the Russian city of Kostov. There the ship would spend the winter, and next spring navigate the canals back to Finland. If you wonder why this route had been chosen, it was to trace  the  course

the Vikings had taken one thousand years before, and as far as possible under the same conditions. In this respect the journey was of archaeological significance. The third day we had a long distance to cover, from Şile to Kefken. We set out when dawn broke at six o’clock. The clouds dispersed around noon, and we took this opportunity to string up the horse mackerel which we had salted the day before to dry in the sun. The day was passing tranquilly when, at a point where the shoreline was barely visible on the horizon, some wasps started buzzing around us. More and more arrived until suddenly there were hundreds, perhaps thousands. The Swedish member of the crew, Jan, tried burning some tar on the theory that the smoke would drive them away, but instead we started suffocating. In desperation we embarked on a massacre. We emerged with a few stings, but hundreds of wasps died in the battle and finally fled in disarray.

Although the ship itself was Finnish, the crew were all volunteers from various different countries. On this stage of the journey there was our Finnish captain Fredrik Koivusalo, and a Swede, Jan Mellring, who was a radiologist by profession but engaged in the restoration of historic ships. Atso Leikas was a Finnish shipbuilder and repairer. I was one of two crewmembers represent­ing Turkey, the other being Kemal Saatçi, who worked at Kuşadasi Marina where he had met our Vikings. Unfortunately, he was due back at work, so had to leave us at Kefken the following morning.

The fourth day of our journey we had the longest distance of all to go. Our plan was to set out from Kefken, pass by Akçakoca without calling in port, and reach Eregli, a journey of 60 miles in all. That morning the weather was cloudy and windy. Before joining the ship my greatest fear, apart from storms, had been seasickness. I had been all right so far, but today the waves were alarmingly large. The heavy cloud cover contributed to create the perfect atmosphere for a horror film. That morning my stomach was suffering. Gritting my teeth I survived until noon, when the sun came out and I returned more or less to normal.

We arrived at Eregli after fourteen hours at sea. Night had already fallen, but we were given a warm welcome by the local people, who did all they could to make us comfortable. That evening we ate fish accompanied by raki.

At Eregli two new crewmembers joined us. Marja-Ritta Topcu and Seppo Suhonen were both Finnish. Marja-Ritta was a musician, and thanks to her we were to listen to real Viking music on our ship from now on.

The following morning I awoke to rain drops falling on my face. Today it was Jan ‘S last day. He was to leave the ship at Zonguldak. Although the waves were of menacing size, our captain was delighted because of the southwesterly wind. Apparently southwesterlies were rare in this season. But our luck was not to hold. Having entered Zonguldak harbor a storm broke out, preventing us from leaving. The waves were rolling at us with such violence that we could not get out of the harbor mouth. For every minute lost the captain shouted at us and at the storm.

Finally we made it into the open sea, and set sail for Amasra where we were to spend the night. After a long and exhausting day we arrived in Amasra harbor around ten thirty at night. We moored and took a brief walk around the town. That was sufficient to enchant us, and we decided to spend the next day there.

The next morning after breakfast we set out to tour the town and its environs. Amasra was one of the most delightful towns I had ever seen. The captain and Marja­Ritta were invited to Amasra High School to give the pupils a lecture in English about the ship and the Vikings. After that they brought the whole class to see the Heimlösa Rus. The visit was a good opportunity to practice their English, and Marja-Ritta enjoyed showing them the Viking musical instruments which she had brought with her.

As we prepared our evening meal on the shore, a curious crowd gathered. When they realized that I was Turkish, I was subjected to a bombardment of questions. Where did we sleep? What animal did those fur pelts belong to? Didn’t we get wet when it rained? Didn’t we get cold? What did we do without a lavatory? Were we idiot? The question about sleeping arrangements was asked most often. As I have already said, the ship was open with no cabin. In the stern and bow were spaces each large enough for one person to lie down, and along the sides were benches for the others. We slept in sleeping bags on elk skins, and perhaps you will not believe me, but I slept more comfortably on that bench than I had done for a long time.

The eighth day had arrived, and we were off again. The captain was looking for the bay of Gideros (alias Sütlüce), one of just three sheltered natural harbors on the Turkish Black Sea coast. Finally he discovered the entrance concealed amongst identical looking cliffs, and we got in, but getting out was a different matter. As we resumed our voyage the waves put up such a determined resistance that we needed the help of another boat. After a difficult journey we arrived in Cide at nightfall.

The Heimlösa Rus was constructed entirely by our captain Fredrik. Moreover, he had felled the timber himself in Finland forests, the elk skins were from elk he had hunted himself and the ropes he had woven himself from horse­hair. The barrels for food and water and other accessories were made of wood and identical to those used by the Vikings. Experienced fishermen who saw the Heimlösa Rus commented that the boat was unseaworthy and that we were putting ourselves in danger. Yet if they had been with us, they would have changed their minds. We had sailed through rough seas, yet not a drop of water had entered the boat, which at its lowest point was just 30 cm above the waterline. It had felt like being in a walnut shell tossed about on the high seas.

It was the last day on the boat for Marja-Ritta and I, as we made for Inebolu. There the rest of the crew was going to complete the necessary formalities for leaving Turkey and continuing on to Ukraine. Since I had had neither the time nor the money to obtain a visa, Inebolu was unfortunately the end of the journey for me.

All through the journey I had missed just two things. The most important was cups which did not smell of raki. Since our cups were made of wood, the first time we had drunk raki from them they had absorbed the smell of aniseed ineradicably, and everything we had drunk since had tasted the same. My second complaint was the soup, which also tasted the same every time. For some unaccountable reason, every soup we made, whether tomato or vegetable, had precisely the same color and flavor. Why, I still have no idea.